Układy polityczne. Ewolucja układu sił politycznych w województwie świętokrzyskim w latach 1998-2007

Kolejne wydawnictwo Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego autorstwa Dariusza Detki, obejmujące lata 1998-2007 dotyczy niezwykle ważnych wydarzeń jakimi były utworzenie województwa świętokrzyskiego, powstanie powiatów, wybory prezydenckie i parlamentarne.

 
Należy się zgodzić ze stwierdzeniem autora, cyt.: „Wobec braku publikacji całościowo rekonstruującej problem zawarty w tytule pracy – ma ona wymiar oryginalny, nowatorski”.

Trójstopniowy podział administracyjny kraju, był prowadzony szerokim oprzyrządowaniem prawno-ustrojowym w postaci nowej Konstytucji z 1997 r., szeregiem aktów prawnych takich jak ustawy o samorządzie województwa i powiatu, ustawą kompetencyjną o wojewodzie i Rządowej Administracji w województwie, które określiły zadania realizowane przez samorząd i administrację rządową. Zostały uchwalone również ordynacje wyborcze do Sejmiku Województw i Rad Powiatów.

Bardzo szeroka problematyka dotycząca podziału administracyjnego kraju, wyborów samorządowych i parlamentarnych opisana w książce została oparta o rozległą bazę źródłową, począwszy od ustaw sejmowych, sprawozdań komisji wyborczych, publicystykę polityczną i różnorodne opracowania tematyczne. Autor w szerokim zakresie wykorzystał regionalną i centralną prasę – która tym wydarzeniom poświęciła wiele miejsca.

W książce autor podkreślił dwa fakty, które legły u podstaw utworzenia województwa świętokrzyskiego. Pierwszy to jednoznaczna postawa społeczeństwa (nie należy jednak tak ocenić postawę ówczesnych władz województwa), która wyrażała się w różnorodnych formach aktywności począwszy od organizowanych w Warszawie manifestacji w obronie województwa, poprzez różnorodne działania w województwie – podpisy, rezolucje itp.

Można odpowiedzialnie stwierdzić, że nigdy nie było tak jednoznacznego stanowiska społeczeństwa województwa w żadnej innej kwestii.

Autor podkreśla również stanowisko ówczesnego Prezydenta RP A. Kwaśniewskiego, które w istotnym stopniu zadecydowało o utworzeniu województwa świętokrzyskiego.

Druga część książki dotyczy przygotowania, przebiegu i wyników wyborów prezydenckich i parlamentarnych. Zostały one bogato udokumentowane, przede wszystkim poprzez omówienie programów wyborczych jakie prezentowały poszczególne komitety wyborcze, emanujące partie polityczne. Autor wiele uwagi poświęca również zmianom, jakie zachodziły w prawie wyborczym.

Książka zawiera ogromną ilość nazwisk, faktów i zdarzeń, które wpływały na wyniki wyborów. Pozornie niezbyt odległy okres czasowy, który dzieli wydanie książki od opisywanych faktów, ma jednak wymiar historyczny. Wartością niezbywalną wydawnictwa jest, że w sposób możliwie obiektywny przedstawia wydarzenia, które również wpływają na obecną sytuację społeczno-polityczną i gospodarczą regionu. Stanowi ono ważny przyczynek do poznania niezbyt odległej, a już w jakimś stopniu historii regionu i ludzi, którzy ją tworzyli.

Trzeba sobie jednak zadać sprawę, że opisywane w wydawnictwie fakty i zdarzenia mają swoje przeniesienie na aktualną sytuację społeczno-polityczną i gospodarczą województwa.

Jan Mazur