Wzmacniamy kulturę żywą

Samorządy to nie tylko infrastruktura, inwestycje i miejsca pracy. To także przestrzeń dla kultury. Kultura zawsze była spoiwem społecznym. Obecnie ulega marginalizacji oraz degradacji. Ludowcy jak mało kto mają prawo a nawet obowiązek do przywrócenia kulturze dawnej funkcji. Jesteśmy spadkobiercami kultury chłopskiej, która była matką kultury wysokiej. Na naszej świętokrzyskiej ziemi rodziły się podwaliny ojczystego języka i polskiej literatury,czego namacalnym przykładem jest twórczość Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego.Z kultury chłopskiej czerpali pełnymi garściami luminarze kultury tacy jak: Fryderyk Chopin, Karol Szymanowski, Stanisław Moniuszko, Adam Mickiewicz, Cyprian Kamil Norwid, Władysław Reymont, Stanisław Wyspiański, Józef Chełmoński i wielu innych. Dlatego też naszym celem jest poszerzenie oferty kulturalnej w gminach i małych miasteczkach, promocja kultury ludowej, propagowanie kultury żywej, bezpośrednio bliskiej i angażujących mieszkańców. Od lat wspieramy stowarzyszenia twórców, artystów, lokalne inicjatywy wzmacniające uczestnictwo w kulturze. Niesłabnącą aktywnością mogą się poszczycić zwłaszcza Koła Gospodyń Wiejskich przeżywające obecnie swój renesans a których działalność znakomicie podtrzymuje wiejskie tradycje, obyczaje i promuje regionalne smaki. Wracamy do tradycji i praktyk funkcjonowania oraz roli Uniwersytetów Ludowych, gdzie prowadzona była praca organiczna w różnych przedziałach wiekowych. Działalność Uniwersytetów Ludowych opierała się na wspólnotowości, pracy w grupach, bez odbierania podmiotowości poszczególnym uczestnikom. Dominowały w nich formy podstawowej edukacji kulturalnej i społecznej n.p. teatry domowe, teatry żywe, chóry, zespoły taneczne, nauka gry na różnych instrumentach, nauka haftu, kursy kroju i szycia, kursy gotowania i pieczenia, wyrabianie nawyku czytania oraz nabieranie umiejętności społecznych, które pozwalały przełamywać bariery cywilizacyjne. Chcemy wrócić do starych, ale sprawdzonych praktyk tym bardziej, że świętokrzyskie to prawdziwe zagłębie talentów. Stąd wywodzą się twórcy, naukowcy, artyści i sportowcy, którzy swoimi talentami i zdolnościami kreują pozytywny wizerunek regionu. Szczególny nacisk kładziemy na podstawową edukację kulturalną dzieci i młodzieży dla których cywilizacyjną potrzebą jest stworzenie alternatywy dla wirtualnego świata, który stał się hegemonem w kształtowaniu opinii o wartościach i świecie. Jedynym ratunkiem przed całkowitą technokratyzacją i uprzedmiotowieniem młodego pokolenia jest czynna edukacja kulturalna i my uważamy to za priorytet. Dlatego będziemy kontynuować i rozwijać takie inicjatywy jak: Międzyszkolny Pedagog Kultury (przykład - Jędrzejów i Ożarów ), „Teatr w krótkich spodenkach” (Pińczów, Busko), tworzenie Uniwersytetów I Wieku (Busko Zdrój).

Modernizujemy i rozbudowujemy infrastrukturę kultury

W latach 2014-2018 zaplanowano realizację blisko 60 projektów z zakresu kultury o charakterze ponadregionalnym, regionalnym i lokalnym. Projekty otrzymały wsparcie ze środków Unii Europejskiej, funduszy Samorządu Województwa Świętokrzyskiego, samorządów lokalnych oraz podmiotów prywatnych. Wartość tych inwestycji to ponad 300 mln złotych. Dzięki tym środkom rewitalizowane są zabytkowe obiekty w Szydłowie, Kurozwękach, Sandomierzu i Kielcach. W Ostrowcu Świętokrzyskim powstaje Browar Kultury – instytucja łącząca bibliotekę, centrum kultury oraz biuro wystaw artystycznych. Nowoczesne Muzeum Archeologiczne powstanie w Wiślicy a dawny Pałac Biskupów Krakowskich, siedziba Muzeum Narodowego w Kielcach, przechodzi kompleksową rewitalizację. W przyszłym roku zakończona zostanie rozbudowa Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie. Unikalny Świętokrzyski Szlak Archeo-Geologiczny zostanie uzupełniony o rozbudowane Muzeum Starożytnego Hutnictwa Świętokrzyskiego w Nowej Słupi oraz o nowy obiekt w Centrum Geoedukacji w Kielcach. Inwestycja w neolitycznych kopalniach w Krzemionkach wzmocni działania zmierzające do wpisu obiektu na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Wokół Świętego Krzyża powstanie Szlak Kultury Benedyktyńskiej a w Nowej Słupi planowane jest utworzenie Parku Dziedzictwa Gór Świętokrzyskich. Busko-Zdrój oraz Solec-Zdrój wzbogacą się o nowoczesną infrastrukturę kulturalną. W najbliższych latach kontynuowane będą projekty związane z rozwojem bazy lokalowej, poprawą stanu technicznego i wyposażeniem w nowoczesny sprzęt techniczny domów kultury, bibliotek, muzeów, instytucji artystycznych na szczeblu gmin i powiatów. Szczególnym wsparciem objęte zostaną biblioteki publiczne jako miejsca aktywności społecznej.

Skarby kultury - ochrona najcenniejszych dóbr kultury

Dziedzictwo kulturowe będące źródłem tożsamości narodowej i regionalnej musi korzystać ze szczególnej opieki samorządów. Oznacza to potrzebę upowszechniania wiedzy i zwiększenie wsparcia finansowego dla działań w tym zakresie. Zadaniem do realizacji jest ochrona unikalnych obiektów zabytkowych w regionie (prowadzenie prac konserwatorskich), upowszechnianie wiedzy na temat wielowiekowej spuścizny wśród odbiorców i kontynuowanie wzbogacania kolekcji muzealnych. Obecnie w rejestrze zabytków prowadzonym na terenie województwa świętokrzyskiego jest 1775 zabytków nieruchomych. Wiele z nich wymaga natychmiastowej interwencji konserwatorskiej. Kontynuowane będzie wsparcie prac przy obiektach zabytkowych - w latach 2014-2018 na prace rewitalizacyjne i konserwatorskie przeznaczono w województwie ponad 100 mln zł. Kluczowym założeniem na najbliższe lata będzie kompleksowe zabezpieczenie zabytków w Wiślicy oraz wsparcie obiektów zabytkowych posiadających status Pomnika Historii.

Kultura Obywatelska

Wzmocnimy system wsparcia finansowego i organizacyjnego działalności stowarzyszeń i fundacji uwzględniając ściślejszą współpracę z samorządowymi instytucjami kultury. Celem jest wspieranie inicjatyw amatorskiego ruchu artystycznego – umacnianie poczucia tożsamości lokalnej, regionalnej i narodowej poprzez sięganie do tradycji i kultury ludowej, pobudzanie lokalnej aktywności, otwartości na nowatorskie projekty interdyscyplinarne, rozwijanie i wspieranie talentów. Planujemy utworzenie Programu Kultura Obywatelska – konkursu grantowego na najciekawsze projekty z zakresu kultury i dziedzictwa narodowego.

Kreatywne Świętokrzyskie

Naszym celem jest zwiększenie roli dziedzictwa kulturowego w rozwoju turystyki i przedsiębiorczości poprzez umiejętne wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego dla potrzeb turystyki. Potrzebna jest kompleksowa promocja bogactwa i unikalności zasobów, tworzenie w oparciu o dziedzictwo produktów turystycznych (turystyka kulturowa, parki i szlaki tematyczne, rewitalizacja zabytkowych obiektów dla potrzeb turystyki) i wykorzystanie potencjału unikalnych wydarzeń zakorzenionych w dziedzictwie kulturowym dla wzmocnienia wizerunku regionu ( m.in. Dymarki Świętokrzyskie, Żelazne Korzenie, Kuźnice Koneckie, Buskie Spotkania z Folklorem, Tabor Domu Tańca). Nieodzowne jest wsparcie przemysłów kreatywnych: wzornictwa, sztuk wizualnych, sektora audiowizualnego, wzmocnienie organizacyjne i finansowe dla Świętokrzyskiego Funduszu Filmowego.

Mecenat publiczny nad twórczością

Niezwykle ważne jest wspieranie środowisk artystycznych i promowanie dorobku twórców regionu świętokrzyskiego w formie wsparcia grantowego dla najciekawszych inicjatyw środowisk twórczych. Planujemy utworzenie programu stypendiów artystycznych. Od lat honorujemy również wybitnych twórców Świętokrzyską Nagrodą Kultury.

Cyfrowa Kultura

Zamierzamy kontynuować działania związane z wykorzystaniem nowoczesnych technologii cyfrowych w działaniach kulturalnych:

• dla zwiększenia atrakcyjności prezentacji dziedzictwa kulturowego (np. multimedia w prezentacjach muzealnych),
• dla poszerzenia kręgu odbiorców (systemy rezerwacji on-line, e-bilet ),
• Świętokrzyska Biblioteka Cyfrowa.

Świętokrzyska Karta Kulturalna + KULTURA

Zintegrowanie działań instytucji kultury, wsparcie dla wiodących wydarzeń artystycznych i kulturalnych oraz poprawa dostępności ofert kulturalnej nastąpi za sprawą wprowadzenia Świętokrzyskiej Karty Kulturalnej, uprawniającej do tańszego korzystania z oferty kulturalnej instytucji np. zniżki na zakup biletów do muzeów, instytucji artystycznych i na inne wydarzenia kulturalne. Podobny efekt może wywołać rozszerzenie sytemu ulg dla odbiorców kultury wywodzących się ze środowisk wykluczonych; wspieranie projektów adresowanych do grup społecznych i wiekowych o ograniczonym poziomie uczestnictwa w kulturze (np. Kultura 60+).

Turystyka

Prawdziwym znakiem rozpoznawczym Świętokrzyskiego staje się turystyka. Szacujemy, że w tej branży w Świętokrzyskiem pracuje już dzisiaj ponad 17 tys. osób.

W ciągu ostatnich 10 lat przedsiębiorcy z tej branży zrealizowali 75 projektów (obiekty noclegowe i gastronomiczne, atrakcje turystyczne) o łącznej wartości ponad 310 mln złotych. Wartość dofinansowania unijnego sięgnęła ponad 81 mln złotych. W ramach tych działań we wszystkich świętokrzyskich powiatach powstało 51 obiektów noclegowych ( w tym m.in. 1 hotel*****, 1 pensjonat ****, 4 hotele ****, 15 hoteli ***), 10 obiektów gastronomicznych, 14 atrakcji turystycznych (w tym m.in. 4 stacje narciarskie, 3 parki tematyczne, 2 ośrodki jeździeckie). Warto podkreślić, że ramach promocji turystycznej organizacje pozarządowe i samorządy zrealizowały 40 projektów o łącznej wartości ponad 197 mln złotych przy dofinansowaniu unijnym w wysokości ponad 149 mln zł. 17 projektów to inwestycje ( m.in. Zamek Krzyżtopór, Zamek w Chęcinach, bulwar nadwiślański w Sandomierzu, Muzeum Narodowe w Kielcach, Pałacyk w Oblęgorku, Świętokrzyski Sztetl w Chmielniku, Skansen w Tokarni, kielecka Kadzielnia czy Karczówka) a 23 to projekty promocyjne ( w tym uznana za najlepszą w kraju kampania promocyjna „Świętokrzyskie Czaruje. Poleć na weekend”). Co ciekawe na 9 projektów kooperacyjnych dwa z nich to inwestycje turystyczne o wartości blisko 20 mln złotych ( m.in. stok narciarski w Bałtowie). Na tę chwilę w ramach programu regionalnego w 117 projektów turystycznych zainwestowano 526 mln złotych przy wsparciu unijnym ponad 236 mln złotych.

Warto szczególnie zwrócić uwagę na perspektywy rozwoju turystyki uzdrowiskowej i medycznej opartej o złoża wód siarkowych na południu regionu (Busko Zdrój, Solec Zdrój, Kazimierza Wielka). Markowym produktem turystycznym stała się również wybudowana przez 5 regionów Polski Wschodniej trasa rowerowa Green Velo. To 2 tys km (prawie 200 km w naszym regionie) unikalnego szlaku rowerowego biegnącego przez bardzo ciekawe krajobrazowo i historycznie regiony.

Sport

Świętokrzyskie to również przyjazna przestrzeń do aktywności fizycznej. Warunki te tworzymy nie tylko dla sportowców profesjonalnych nastawionych na osiąganie wyników sportowych, ale przede wszystkim dla mieszkańców, dzieci i młodzieży czy osób starszych. Każdego roku w regionie powstają nowe i modernizowane są istniejące obiekty sportowe. W ramach RPOWŚ na lata 2014-2020 dofinansowaniem objętych zostało 56 obiektów a wsparcie wynosi ponad 43 miliony złotych. Inwestycje objęte dofinansowaniem to obiekty zlokalizowane zarówno w dużych miastach jak np. budowa hali sportowej przy II LO w Skarżysku Kamiennej /dofinansowanie 2,9 mln zł/ jak również w małych miejscowościach np. budowa hali sportowej wraz z modernizacją wielofunkcyjnego boiska przy szkole w Mominie gm. Waśniów /dofinansowanie 1,9 mln zł/. Planujemy, żeby profesjonalne boiska ze sztuczną nawierzchnią zastąpiły wszystkie obiekty asfaltowe czy ziemne. Dzięki programowi samorządu województwa dotyczącego budowy obiektów sportowych w Województwie Świętokrzyskim kryte pływalnie znajdują się w każdym powiecie a pełnowymiarowe hale i sale sportowe w posiadają prawie wszystkie gminy regionu. Takich obiektów w ostatnich latach powstało ponad 100.

W latach 2014-2018 na rozwój sportu wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych przeznaczyliśmy ponad 8 milionów złotych. Szczególną wagę przywiązujemy do wspierania sportu i aktywności fizycznej wśród osób niepełnosprawnych; każdego roku wspieramy kilkadziesiąt projektów skierowanych do tej grupy.

Odpowiadając na wyzwania demograficzne coraz mocniej wspieramy inicjatywy skierowane do seniorów. Przykładem tej działalności są między innymi finansowane przez nas „Senioriady”. Każdego roku najlepsi sportowcy są objęci systemem stypendiów sportowych. W latach 2014-2018, dbając o bezpieczeństwo najmłodszych mieszkańców regionu i ich właściwy rozwój, przeznaczyliśmy ponad milion złotych na naukę pływania dla 10 tysięcy uczniów szkół podstawowych. Zwiększamy nakłady na dotacje dla organizacji pozarządowych realizujących zadania sportowe. Od 2014-2018 przeznaczyliśmy na ten cel 8,1 mln zł (453 projekty). W przyszłości planujemy kontynuację powyższych działań oraz podjęcie nowych wyzwań. Jednym z nich jest organizacja w roku 2019 jednej z największych imprez sportowych (ok. 5 tys. uczestników) w kraju tj. Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Sportach Halowych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom środowiska sportowego w roku 2019 uruchomiony zostanie program „Trener”, który będzie przeznaczony dla szkoleniowców szczególnie zaangażowanych w rozwój sportu w regionie.